วิทยาศาสตร์การกีฬา ทางเลือกที่ดีและโอกาสในอุตสาหกรรมกีฬา
Key Takeaway
- วิทยาศาสตร์การกีฬาคือการศึกษาสาขาวิทยาศาสตร์ต่างๆ เช่น สรีรวิทยา โภชนาการ และกายวิภาคศาสตร์ เพื่อนำไปใช้ในการออกกำลังกายและกีฬาอย่างถูกต้อง ป้องกันการบาดเจ็บ และเพิ่มประสิทธิภาพในการฝึกซ้อมและแข่งขัน
- วิทย์กีฬาเรียนอะไรบ้าง? เริ่มจากในปีแรกๆ เรียนวิชาพื้นฐานทางวิทยาศาสตร์ ตามด้วยวิชาที่เน้นเกี่ยวกับกีฬาและร่างกายมนุษย์ ต่อด้วยการเรียนเกี่ยวกับกีฬา การออกกำลังกายและการทำวิจัย เพื่อเตรียมความพร้อมสู่โลกการทำงานในอนาคต
- เพราะการเรียนวิทยาศาสตร์การกีฬาตอบโจทย์ผู้ที่สนใจในกีฬา การออกกำลังกาย จิตวิทยา ทำให้สามารถออกกำลังกายหรือเล่นกีฬาได้อย่างปลอดภัย เกิดประสิทธิภาพสูงสุด และยังเป็นหนึ่งในเบื้องหลังความสำเร็จของนักกีฬาอีกด้วย
หากเป็นคนที่หลงใหลในกีฬา การขยับร่างกาย ออกกำลังกาย และสนใจอยากเอาความชอบนี้มาสร้างเป็นอาชีพเพื่อหารายได้ การเลือกเรียนวิทยาศาสตร์การกีฬาอาจเป็นทางเลือกตอบโจทย์ที่นำไปสู่เส้นทางอาชีพในสายกีฬาและอาชีพอื่นๆ เช่น โค้ช เทรนเนอร์ นักเวชศาสตร์การกีฬา นักจิตวิทยาการกีฬา ฯลฯ บทความนี้จะมาทำความรู้กับวิทย์กีฬาว่าเรียนอะไรบ้าง พิกัดมหาวิทยาลัยที่เปิดสอน และหาคำตอบว่าทำไมต้องเลือกวิทยาศาสตร์การกีฬา
วิทยาศาสตร์การกีฬาคืออะไร?
คณะวิทยาศาสตร์การกีฬา เป็นการศึกษาเกี่ยวกับผลกระทบและประโยชน์จากการมีส่วนร่วมในกิจกรรมกีฬาและการออกกำลังกายต่างๆ โดยใช้หลักการจากสาขาวิชาอื่นที่เกี่ยวข้องร่วมด้วย เช่น สรีรวิทยา จิตวิทยา สังคมวิทยาโภชนาการ ดังนั้นวิทย์กีฬาจึงผสมผสานเนื้อหาความรู้ที่หลากหลายเพื่อให้ครอบคลุมและทำความเข้าใจอย่างลึกซึ้ง ไม่ให้บาดเจ็บและเพิ่มประสิทธิภาพสูงสุด ที่สำคัญยังเป็นคณะที่เรียนจบแล้วมีงานทํา เช่น โค้ช เทรนเนอร์ นักวิทยาศาสตร์การกีฬา หรือทำงานในสายสุขภาพและฟิตเนสได้หลากหลาย
สาขาวิชาในวิทยาศาสตร์การกีฬา
สำหรับการเรียนในวิทยาศาสตร์การกีฬานั้น มีสาขาเฉพาะทางที่เรียนกัน ดังนี้
กายวิภาคศาสตร์
สำหรับวิทยาศาสตร์การกีฬาในสาขานี้จะเป็นการศึกษาเกี่ยวกับโครงสร้างของร่างกาย ที่ประกอบขึ้นเป็นรูปร่างและสัดส่วนของนักกีฬาแต่ละคน ได้แก่ กระดูก เอ็น กล้ามเนื้อ ข้อต่อ หัวใจ ปอด หลอดเลือด เม็ดเลือดแดง และเซลล์ประสาท เป็นต้น
สรีรวิทยา
วิทย์กีฬาสาขานี้จะได้เรียนเกี่ยวกับการทำงานและหน้าที่ของอวัยวะในระบบต่างๆ ของร่างกาย รวมถึงการกระตุ้นและพัฒนาศักยภาพร่างกายผ่านระบบการฝึกซ้อมที่ถูกต้องและเหมาะสมกับนักกีฬา เพื่อให้เกิดการบาดเจ็บน้อยที่สุดและปลอดภัย
โภชนาการทางการกีฬา
สาขานี้ในวิทยาศาสตร์การกีฬา จะได้เรียนเกี่ยวกับคุณค่าของอาหารแต่ละชนิด และหลักการเลือกรับประทานอาหารให้เหมาะสมทั้งในช่วงฝึกซ้อมและการแข่งขัน เพื่อให้ร่างกายได้รับพลังงานอย่างเพียงพอและมีประสิทธิภาพในการเล่นกีฬา โดยเฉพาะการปรับสัดส่วนสารอาหารให้เหมาะกับนักกีฬาแต่ละประเภทและเป้าหมายในการฝึกซ้อมหรือแข่งขัน
นันทการศาสตร์และการจัดการกีฬา
วิทยาศาสตร์การกีฬาในสาขานี้จะน้นการเรียนรู้เกี่ยวกับการเป็นผู้นำทางนันทนาการหรือผู้นำเยาวชน โดยสามารถนำความรู้ไปประยุกต์ใช้ในการบริหารจัดการด้านอุตสาหกรรมการท่องเที่ยว การจัดกิจกรรมสันทนาการเชิงสร้างสรรค์ หรือกิจกรรมเพื่อการบำบัด ส่งเสริมสุขภาพกายใจและคุณภาพชีวิต
ชีวกลศาสตร์
การเรียนวิทย์กีฬาสาขานี้จะได้เรียนเกี่ยวกับการทำงานของระบบกล้ามเนื้อ กระดูก เอ็น และข้อต่อ รวมถึงการใช้แรงและการเคลื่อนไหวอย่างถูกต้อง เพื่อช่วยเพิ่มประสิทธิภาพทางด้านทักษะกีฬา และสามารถวิเคราะห์เพื่อปรับปรุงหรือแก้ไขข้อบกพร่องทางเทคนิคของนักกีฬาแต่ละคนได้อย่างตรงจุด
จิตวิทยาการกีฬา
วิทยาศาสตร์การกีฬาสาขานี้อาจไม่เน้นการขยับร่างกายเหมือนสาขาอื่นๆ แต่จะมุ่งเน้นการเรียนรู้เกี่ยวกับกระบวนการคิด การควบคุมการเคลื่อนไหว ทักษะกีฬา และการตัดสินใจอย่างเหมาะสมในสถานการณ์ต่างๆ ทั้งในการฝึกซ้อมและการแข่งขัน เพื่อให้สามารถพัฒนาศักยภาพนักกีฬาได้อย่างแม่นยำ
ทักษะและการฝึกซ้อมกีฬา
สำหรับการเรียนวิทยาศาสตร์การกีฬาในสาขานี้จะเน้นหนักไปที่หลักการและวิธีการกำหนดรูปแบบการฝึกซ้อมที่เหมาะสมกับนักกีฬาแต่ละคน ซึ่งเป็นสิ่งสำคัญมากสำหรับนักกีฬาก็คือการฝึกซ้อมอย่างเหมาะสม ไม่หักโหมจนเกินไปและตอบโจทย์กับร่างกายของนักกีฬาแต่ละคน
เวชศาสตร์การกีฬา
การเรียนวิทยาศาสตร์การกีฬาในสาขานี้จะให้ความรู้เกี่ยวกับการป้องกัน บำบัดรักษา และฟื้นฟูร่างกายนักกีฬา ทั้งในช่วงปกติและระหว่างการฝึกซ้อม เพื่อส่งเสริมสมรรถภาพทางกายให้พร้อมใช้งานและอยู่ในสภาวะที่สมบูรณ์ที่สุด
เทคโนโลยีทางการกีฬา
สาขานี้ในวิทย์กีฬาจะเป็นการเรียนเกี่ยวกับการใช้เครื่องมือและอุปกรณ์ต่างๆ เพื่อสนับสนุนการพัฒนา แก้ไขข้อบกพร่อง และเสริมศักยภาพของนักกีฬาและผู้ฝึกสอน ให้สามารถยกระดับประสิทธิภาพในการฝึกซ้อมและการแข่งขันได้อย่างมีประสิทธิผล
วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีการกีฬา
วิทยาศาสตร์การกีฬาสาขานี้จะเป็นการเรียนเกี่ยวกับสรีรวิทยาการออกกำลังกายและการกีฬา ชีวกลศาสตร์การกีฬา โภชนาการการกีฬา เวชศาสตร์การกีฬา จิตวิทยาการกีฬา และวิศวกรรมและเทคโนโลยีการกีฬา โดยนำไปประยุกต์ใช้ในการบริหารและจัดการเพื่อพัฒนาความสามารถของผู้ออกกำลังกายและนักกีฬา
การโค้ชกีฬา
สำหรับวิทยาศาสตร์การกีฬาสาขานี้จะได้เรียนเกี่ยวกับกระบวนการคิด การควบคุมทักษะการเคลื่อนไหวและทักษะกีฬา รวมถึงการตัดสินใจในแต่ละสถานการณ์ของการฝึกซ้อมและแข่งขันได้อย่างถูกต้อง เพื่อให้เกิดประสิทธิภาพสูงสุด
วิทยาศาสตร์สุขภาพประยุกต์
วิทยาศาสตร์การกีฬาสาขานี้จะเรียนรู้เกี่ยวกับโภชนาการการกีฬา สุขภาพด้านต่างๆ สุขภาพส่วนบุคคล หรือการดูแลผู้ที่มีปัญหาสุขภาพด้านร่างกายและจิตใจ เป็นการนำความรู้มาประยุกต์ช่วยในการทำงานด้านการดูแลสุขภาพของประชาชน รวมถึงการให้บริการด้านสุขภาพในโรงพยาบาล สถานบริการสาธารณสุข และโรงงานต่างๆ
หลักสูตรและการฝึกอบรมของวิทยาศาสตร์การกีฬา
ในการเรียนวิทยาศาสตร์การกีฬาทั้ง 4 ปีมีเนื้อหาที่ต้องเรียนในแต่ละปี ดังนี้
- วิทยาศาสตร์การกีฬาปีที่ 1 จะได้เรียนวิชาพื้นฐานทางวิทยาศาสตร์ เช่น ชีววิทยาทั่วไป เคมีพื้นฐาน และกายวิภาคพื้นฐาน รวมถึงวิชาทั่วไปของทางมหาวิทยาลัย และบางมหาวิทยาลัยจัดให้เรียนวิชากีฬาที่ต่างกันตามคณะ เช่น ฟุตบอล กรีฑา
- วิทยาศาสตร์การกีฬาปีที่ 2 เนื้อหาจะเน้นกีฬาและร่างกายมนุษย์ เช่น สรีรวิทยาการกีฬาและการออกกำลังกาย รวมถึงวิชาทฤษฎีเกี่ยวกับกีฬาและการฝึกซ้อม เช่น วิธีการสอบกีฬา การทดสอบสมรรถภาพทางกาย
- วิทยาศาสตร์การกีฬาปีที่ 3 เนื้อหาจะเข้มข้นขึ้นและหลากหลายขึ้นในด้านกีฬา การออกกำลังกาย และสุขภาพ เช่น โภชนาการทางการกีฬาและออกกำลังกาย จิตวิทยาและการออกกำลังกาย บางมหาวิทยาลัยอาจเริ่มให้ทำวิจัย สัมมนา โครงงานหรือฝึกงานตามกำหนด
- วิทยาศาสตร์การกีฬาปีที่ 4 ปีสุดท้ายจะเน้นไปที่การทำวิจัย โครงงาน และฝึกงานที่ต่อยอดจากปี 3 ในบางมหาวิทยาลัยอาจมีวิชาอื่นเพิ่มเติม เช่น เทคโนโลยีการกีฬา การปฐมพยาบาลและการกู้ชีพพื้นฐาน เพื่อเตรียมความพร้อมสู่โลกการทำงานในอนาคต
คณะวิทยาศาสตร์การกีฬามีให้เรียนที่ไหนบ้าง?
หากสนใจเรียนคณะวิทยาศาสตร์การกีฬา ซึ่งเป็นคณะที่มีเปิดสอนหลายแห่งทั่วประเทศทั้งในสถาบันการศึกษาของรัฐบาลและเอกชน มาดูตัวอย่างมหาวิทยาลัยที่เปิดสอนกันว่ามีที่ไหนบ้าง
- จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
- มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์
- มหาวิทยาลัยมหิดล
- มหาวิทยาลัยบูรพา
- มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์
- มหาวิทยาลัยขอนแก่น
- มหาวิทยาลัยทักษิณ
- มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ
- มหาวิทยาลัยแม่ฟ้าหลวง
- มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีสุรนารี
อาชีพที่น่าสนใจสำหรับผู้จบวิทยาศาสตร์การกีฬา
เมื่อเรียนจบในด้านวิทยาศาสตร์การกีฬา หลายคนมักเข้าใจผิดคิดว่าต้องจบมาเป็นนักกีฬาเท่านั้น แต่จริงๆ แล้ววิทย์กีฬาเป็นอีกคณะหนึ่งที่มีอาชีพรองรับหลากหลายอาชีพ ไม่ต้องกังวลเรื่องตกงาน มาดูกันว่าเมื่อจบมาแล้วเป็น First Jobber สามารถทำอาชีพอะไรได้บ้าง
นักวิทยาศาสตร์การกีฬา
อาชีพนี้จะได้ทำงานร่วมกับโค้ชทีมในการนำความรู้ทางวิทยาศาสตร์หลากหลายด้าน เช่น จิตวิทยา กายวิภาคศาสตร์ สรีรวิทยามาประยุกต์ใช้เพื่อวางแผนและให้คำแนะนำในการฝึกซ้อม มุ่งเน้นไปที่การเพิ่มประสิทธิภาพสูงสุดและลดความเสี่ยงในการบาดเจ็บของนักกีฬา
เทรนเนอร์
เทรนเนอร์จะทำหน้าที่ออกแบบโปรแกรมการออกกำลังกายและวางแผนโภชนาการที่เหมาะสมกับความต้องการเฉพาะบุคคลของลูกค้า สอนเทคนิคการออกกำลังกายที่ถูกต้อง พร้อมทั้งติดตามผลและปรับเปลี่ยนแผนการออกกำลังกายและโภชนาการเพื่อให้ลูกค้าบรรลุเป้าหมายที่ตั้งไว้
โค้ชหรือผู้ฝึกสอนนักกีฬา
อาชีพโค้ชมีหน้าที่วางแผนการฝึกซ้อมให้เหมาะสมกับนักกีฬาแต่ละคนและประเภทกีฬา โดยใช้หลักวิทยาศาสตร์การกีฬาช่วยดึงศักยภาพของนักกีฬาออกมาให้เต็มที่ พร้อมทั้งวางกลยุทธ์การเล่น กำหนดทิศทางของทีม และให้คำแนะนำขณะทำการแข่งขัน เหมือนที่เราเห็นกันตามสนามหรือในสื่อต่างๆ
นักกีฬา
นักกีฬาทำหน้าที่ฝึกฝนร่างกายเพื่อเข้าร่วมการแข่งขันในรายการต่างๆ โดยสามารถนำความรู้ทางวิทยาศาสตร์การกีฬาที่ได้เรียนมาปรับใช้ พัฒนาความสามารถทางด้านกีฬา และเทคนิคการเล่น การซ้อมให้เกิดประโยชน์ และมีประสิทธิภาพสูงสุด
นักเวชศาสตร์การกีฬา
อาชีพนี้มีบทบาทในการดูแลสุขภาพและสมรรถภาพของนักกีฬาและผู้ออกกำลังกาย ครอบคลุมตั้งแต่การป้องกันการบาดเจ็บจากการเล่นกีฬา ไปจนถึงการรักษาและฟื้นฟูสภาพร่างกายให้กลับมามีสุขภาพดีและสามารถกลับมาเล่นกีฬาได้อย่างมีประสิทธิภาพเหมือนเดิม
นักจิตวิทยาการกีฬา
นักจิตวิทยาการกีฬามีบทบาทในการดูแลสุขภาพจิตของนักกีฬา ลดความเครียดและความกังวลในการแข่งขัน รวมถึงฟื้นฟูความมั่นใจและสร้างแรงจูงใจให้นักกีฬามีความพร้อมทั้งด้านร่างกายและจิตใจในการลงสนามทุกครั้ง
สรุป
คณะวิทยาศาสตร์การกีฬาเป็นการเรียนที่นำความรู้หลายสาขาทั้งกายวิภาคศาสตร์ สรีรวิทยา จิตวิทยา สังคมวิทยา ฯลฯ เพื่อเอามาปรับใช้ในการออกกำลังกายและเล่นกีฬาให้ถูกต้อง ไม่ให้บาดเจ็บและมีประสิทธิภาพสูงสุด โดยวิทย์กีฬาจะเรียนกัน 4 ปีและมีสาขาที่น่าสนใจ เช่น กายวิภาคศาสตร์ สรีรวิทยา โภชนาการทางการกีฬา ชีวกลศาสตร์ จิตวิทยาการกีฬา เวชศาสตร์การกีฬา เป็นต้น เมื่อเรียนจบไปแล้วสามารถทำงานประกอบอาชีพได้หลากหลายในวงการกีฬา อย่างเช่น นักวิทยาศาสตร์การกีฬา นักกีฬา นักจิตวิทยาการกีฬา ฯลฯ
หากกำลังหางานเกี่ยวกับสายงานวิทยาศาสตร์การกีฬา สามารถสมัครงานด้านวิทย์กีฬาได้ที่ Jobsdb แหล่งรวมงานหลากหลายรูปแบบ หลากหลายสาขาจากบริษัทชั้นนำทั่วประเทศ