งานราชการมีอะไรบ้าง? เหมาะกับใคร พร้อมเจาะลึกเส้นทางสู่สายอาชีพ
- งานราชการคือการทำงานในหน่วยงานของรัฐเพื่อให้บริการประชาชนและสนับสนุนการบริหารราชการ มีความมั่นคงสูง และให้สวัสดิการครอบคลุมทั้งเงินเดือน บำนาญ และประกันสุขภาพ
- งานราชการมี 2 ประเภท คือพนักงานราชการทั่วไป ประกอบด้วย งานบริการ งานเทคนิค งานบริหารทั่วไป งานวิชาชีพเฉพาะ และงานเชี่ยวชาญเฉพาะ และอีกประเภทคือ พนักงานราชการพิเศษ ทำงานเฉพาะด้านหรือโครงการพิเศษ ใช้ความรู้ ความสามารถ และทักษะเฉพาะตัว
- ข้าราชการได้รับสิทธิประโยชน์และสวัสดิการ ได้แก่ เงินเดือนประจำ เงินประจำตำแหน่ง โบนัส ประกันสุขภาพ และบำนาญหลังเกษียณ มีโอกาสเลื่อนตำแหน่งและเข้ารับการอบรมพัฒนาทักษะในสายงาน ส่วนพนักงานราชการ จะได้รับเงินเดือนตามสัญญา ประกันสังคม สิทธิรักษาพยาบาลตามที่หน่วยงานกำหนด
- ข้าราชการเป็นเจ้าหน้าที่ของรัฐที่มีตำแหน่งถาวร ทำงานจนเกษียณ และได้รับบำเหน็จบำนาญ พร้อมสวัสดิการที่ครอบคลุม ส่วนพนักงานราชการ เป็นลูกจ้างของรัฐตามสัญญาจ้าง ค่าตอบแทนเริ่มต้นสูงกว่าข้าราชการแรกบรรจุ แต่จะได้รับสิทธิประโยชน์ตามประกันสังคม ไม่มีบำเหน็จบำนาญ
อยากรู้ไหมว่างานราชการมีอะไรบ้าง? งานแต่ละประเภทเหมาะกับใคร และเส้นทางสู่ความสำเร็จในสายงานราชการจริงๆ เป็นแบบไหน? บทความนี้จะพาไปเจาะลึกทุกขั้นตอน ตั้งแต่ประเภทงาน ทักษะที่ต้องมี ไปจนถึงเคล็ดลับก้าวสู่สายอาชีพราชการอย่างมั่นใจ!
ทำความรู้จัก งานราชการคืออะไร?
งานราชการคือการทำงานในหน่วยงานของรัฐ ซึ่งมีวัตถุประสงค์หลักในการให้บริการสาธารณะและดำเนินงานตามนโยบายของรัฐบาล เพื่อประโยชน์ของประชาชนโดยรวม พนักงานราชการหรือเจ้าหน้าที่รัฐมีบทบาทหลากหลาย เช่น การบริหารงานภาครัฐ การให้บริการด้านสาธารณสุข การศึกษา การคมนาคม หรือการบังคับใช้กฎหมาย
ลักษณะสำคัญของงานราชการ ได้แก่
- มั่นคงและสวัสดิการชัดเจน เงินเดือน โบนัส และสวัสดิการต่างๆ ค่อนข้างแน่นอนเมื่อเทียบกับงานเอกชน
- มีระเบียบและข้อกำหนดชัดเจน การทำงานต้องปฏิบัติตามกฎหมาย ระเบียบราชการ และขั้นตอนต่างๆ
- เน้นการบริการสาธารณะ เป้าหมายคือการสร้างประโยชน์แก่ประชาชนและสังคม ไม่ใช่แสวงหากำไร
- มีโอกาสเติบโตและเลื่อนขั้น ผ่านระบบตำแหน่งและการสอบเลื่อนขั้นตามเกณฑ์
งานราชการคือการทำงานเพื่อส่วนรวมในหน่วยงานรัฐ มีความมั่นคงและมีบทบาทสำคัญในการขับเคลื่อนสังคมและบริการประชาชน
งานราชการมีอะไรบ้าง?
งานราชการคือการทำงานในหน่วยงานรัฐเพื่อให้บริการประชาชนและสนับสนุนนโยบายของรัฐ โดยมีหลายประเภทตามลักษณะงานและความเชี่ยวชาญของพนักงาน โดยแบ่งเป็น 2 ประเภทหลัก ดังนี้
พนักงานราชการทั่วไป
พนักงานราชการทั่วไปคือเจ้าหน้าที่ที่ปฏิบัติงานประจำของส่วนราชการ ซึ่งมีบทบาทครอบคลุมงานทั่วไปและสนับสนุนการทำงานของหน่วยงานอย่างต่อเนื่อง แบ่งออกเป็น 5 กลุ่มงานหลัก ได้แก่
- กลุ่มงานบริการ คืองานด้านบริการประชาชน เช่น เจ้าหน้าที่ประชาสัมพันธ์ พนักงานธุรการ
- กลุ่มงานเทคนิค คืองานด้านช่างและเทคนิค เช่น ช่างซ่อมบำรุง วิศวกรเทคนิค
- กลุ่มงานบริหารทั่วไป คืองานด้านจัดการเอกสาร การบริหารงานภายในหน่วยงาน
- กลุ่มงานวิชาชีพเฉพาะ คืองานที่ต้องใช้ความรู้เฉพาะด้าน เช่น นักบัญชี นักกฎหมาย
- กลุ่มงานเชี่ยวชาญเฉพาะ คืองานที่ต้องมีความชำนาญพิเศษและประสบการณ์สูง เช่น นักวิจัย นักวิชาการเฉพาะด้าน
พนักงานราชการพิเศษ
พนักงานราชการพิเศษคือพนักงานราชการที่ทำงานในลักษณะต้องใช้ความรู้หรือความเชี่ยวชาญเฉพาะสูงสุด เพื่อปฏิบัติงานในด้านที่มีความสำคัญหรือจำเป็นเฉพาะ รวมถึงงานที่จำเป็นต้องใช้บุคลากรที่มีความสามารถเฉพาะด้าน เรียกว่ากลุ่มงานเชี่ยวชาญพิเศษ
โดยลักษณะงานมักเป็นงานหรือโครงการที่ต้องใช้ความรู้ ความสามารถ ประสบการณ์ และความเชี่ยวชาญเฉพาะด้านในสาขาที่เกี่ยวข้อง ซึ่งได้รับการยอมรับในวงการนั้นๆ มีภารกิจหรือเป้าหมายชัดเจน พร้อมระบุระยะเวลาสิ้นสุดของงานหรือโครงการ มีความสำคัญเร่งด่วน และไม่สามารถหาผู้ปฏิบัติที่เหมาะสมจากหน่วยงานปกติได้ เช่น แพทย์เฉพาะทางหรือพยาบาลเฉพาะทาง นักวิจัยหรือนักวิชาการเฉพาะด้าน วิศวกรหรือช่างเทคนิคระดับสูง ครูผู้สอนเฉพาะทาง หรือนักกฎหมายหรือที่ปรึกษากฎหมายเฉพาะด้าน
คุณสมบัติในการทำงานราชการและลักษณะต้องห้าม
ผู้ที่จะได้รับการจ้างเป็นพนักงานราชการ ต้องมีคุณสมบัติตามเกณฑ์และไม่มีลักษณะต้องห้าม ดังนี้
- มีสัญชาติไทย
- อายุไม่ต่ำกว่า 18 ปี
- ไม่เป็นบุคคลล้มละลาย
- ไม่เป็นผู้พิการรุนแรงจนไม่สามารถปฏิบัติหน้าที่ได้ หรือเป็นผู้ไร้ความสามารถ จิตฟั่นเฟือนไม่สมประกอบ หรือมีโรคที่กฎหมายว่าด้วยระเบียบข้าราชการพลเรือนได้กำหนดไว้
- ไม่ดำรงตำแหน่งทางการเมือง เป็นกรรมการพรรคการเมือง หรือเจ้าหน้าที่ในพรรคการเมือง
- ไม่เคยต้องโทษจำคุกตามคำพิพากษาถึงที่สุดในคดีอาญา เว้นแต่เป็นโทษสำหรับความผิดโดยประมาท ลหุโทษ หรือพ้นโทษมาแล้วเกิน 5 ปี
- ไม่เคยถูกลงโทษให้ออก ปลดออก หรือไล่ออกจากราชการ รัฐวิสาหกิจ หรือหน่วยงานรัฐอื่น
- ไม่เป็นข้าราชการหรือลูกจ้างของหน่วยงานรัฐ รัฐวิสาหกิจ หรือราชการส่วนท้องถิ่น
- ไม่มีคุณสมบัติหรือลักษณะต้องห้ามอื่นตามที่ส่วนราชการกำหนดไว้ในประกาศการสรรหาหรือเลือกสรรบุคคล ซึ่งต้องเหมาะสมกับภารกิจของหน่วยงาน
สิทธิประโยชน์และสวัสดิการของพนักงานราชการและข้าราชการ
การทำงานในภาครัฐถือว่ามีความมั่นคงในอาชีพ พร้อมกับสิทธิประโยชน์และสวัสดิการที่ช่วยดูแลชีวิตทั้งในปัจจุบันและอนาคต ทั้งพนักงานราชการ และข้าราชการ จะมีรูปแบบสิทธิและสวัสดิการที่แตกต่างกัน ดังนี้
พนักงานราชการ
- ความมั่นคงในงาน มีสัญญาจ้างระยะเวลาตามที่หน่วยงานกำหนด (ไม่เท่าข้าราชการ)
- เงินเดือนและค่าตอบแทน ได้เงินเดือนตามตำแหน่งและคุณสมบัติ แต่ไม่มีบำนาญ
- สวัสดิการประกันสังคม เช่น ประกันสังคม เงินชดเชยกรณีว่างงาน สิทธิรักษาพยาบาล
- วันหยุดและลาพักผ่อน ได้วันหยุดตามสัญญาจ้างและวันหยุดราชการ
- สิทธิประโยชน์อื่นๆ เช่น โบนัสหรือเงินรางวัลตามผลงาน ขึ้นอยู่กับนโยบายของหน่วยงาน
ข้าราชการ
- ความมั่นคงในอาชีพ มีตำแหน่งและบรรจุเป็นพนักงานประจำ มีโอกาสเลื่อนขั้นเลื่อนตำแหน่งตามกฎหมาย
- เงินเดือนและเงินประจำตำแหน่ง ได้เงินเดือนตามขั้นและตำแหน่ง พร้อมเงินประจำตำแหน่ง
- บำเหน็จและบำนาญ เมื่อเกษียณจะได้รับบำนาญหรือเงินบำเหน็จตามอายุราชการ
- สวัสดิการรักษาพยาบาล ได้รับสิทธิรักษาพยาบาลทั้งตัวเองและครอบครัว
- วันหยุดและลาพักผ่อน วันหยุดราชการตามกฎหมายและลาพักผ่อนประจำปี
- สิทธิประโยชน์อื่นๆ เช่น เงินช่วยเหลือกรณีต่างๆ กองทุนสำรองเลี้ยงชีพ สวัสดิการที่พักอาศัยบางหน่วยงาน
พนักงานราชการกับข้าราชการแตกต่างกันอย่างไร?
หลายคนมักสับสนระหว่าง “พนักงานราชการ” กับ “ข้าราชการ” เพราะทั้งสองต่างก็ทำงานให้หน่วยงานภาครัฐ แต่จริงๆ แล้วมีความแตกต่างกันหลายด้าน ทั้งเรื่องสถานะการจ้างงาน การบรรจุ สัญญาจ้าง รวมถึงสิทธิประโยชน์ที่ได้รับ
โดยข้าราชการคือบุคลากรหลัก เป็นเจ้าหน้าที่ของรัฐที่มีตำแหน่งถาวร ได้รับการบรรจุตามกฎหมายและทำงานต่อเนื่องไปจนเกษียณอายุราชการ ทำให้มีความมั่นคงสูง มีโอกาสก้าวหน้า เลื่อนตำแหน่ง และได้รับสิทธิประโยชน์ รวมถึงบำเหน็จหรือบำนาญหลังเกษียณ และสวัสดิการด้านการรักษาพยาบาลที่ครอบคลุมถึงครอบครัว
ในขณะที่พนักงานราชการ คือบุคลากรที่จ้างมาเพื่อสนับสนุนการปฏิบัติงาน เป็นลูกจ้างของรัฐที่จ้างตามสัญญาจ้าง ซึ่งมักมีกำหนดระยะเวลา (ส่วนใหญ่ไม่เกิน 4 ปีและต้องต่อสัญญา) แม้ว่าเงินเดือนเริ่มต้นอาจสูงกว่าข้าราชการ แต่จะไม่ได้รับบำเหน็จบำนาญ และสิทธิประโยชน์สวัสดิการจะใช้ระบบประกันสังคมเป็นหลัก อีกทั้งยังไม่มีโอกาสเลื่อนตำแหน่งหรือเลื่อนระดับ ในสายงานเหมือนข้าราชการ หากต้องการเป็นข้าราชการก็จะต้องสอบบรรจุใหม่เท่านั้น
วิธีสมัครและขั้นตอนการบรรจุเป็นข้าราชการ
การเป็นข้าราชการถือเป็นอาชีพที่หลายคนใฝ่ฝัน เพราะให้ทั้งความมั่นคงและสิทธิประโยชน์มากมาย การสมัครและบรรจุเข้ารับราชการมีขั้นตอนที่ชัดเจน หากเตรียมตัวให้พร้อมก็จะเพิ่มโอกาสในการสอบผ่านและได้รับการบรรจุ
1. ตรวจสอบคุณสมบัติผู้สมัคร
ผู้สมัครต้องมีคุณสมบัติตามที่กำหนด เช่น วุฒิการศึกษา อายุ สัญชาติไทย และไม่มีประวัติต้องห้ามตามกฎหมายข้าราชการ เช่น ไม่เป็นผู้พิการที่ไม่สามารถปฏิบัติหน้าที่ได้ ไม่เคยต้องโทษคดีทุจริต หรือถูกไล่ออกจากราชการมาก่อน ควรตรวจสอบรายละเอียดแต่ละตำแหน่งก่อนสมัครอย่างรอบคอบ หากคุณสมบัติไม่ตรง จะหมดสิทธิ์สมัครทันที แม้ผ่านการสอบไปแล้วก็ถูกตัดสิทธิ์ได้
2. ติดตามประกาศรับสมัคร
หน่วยงานราชการแต่ละแห่งจะเปิดรับสมัครในช่วงเวลาที่กำหนด การติดตามประกาศรับสมัครจากเว็บไซต์ของสำนักงาน ก.พ. หรือเว็บไซต์ของหน่วยงานโดยตรง เป็นสิ่งสำคัญ เพราะจะช่วยให้ผู้สมัครไม่พลาดกำหนดวันสมัคร วันสอบ และเงื่อนไขต่างๆ รวมถึงการรับข่าวสารอัปเดตเกี่ยวกับตำแหน่งว่างและเอกสารที่ต้องเตรียม
3. เตรียมเอกสารสมัคร
หลังจากทราบตำแหน่งที่ต้องการสมัคร ควรเตรียมเอกสารให้ครบถ้วนตามประกาศ เช่น สำเนาบัตรประชาชน สำเนาทะเบียนบ้าน วุฒิการศึกษา และเอกสารอื่นๆ ที่เกี่ยวข้อง การจัดเตรียมเอกสารล่วงหน้าไม่เพียงช่วยให้สมัครได้ทันเวลา แต่ยังลดความผิดพลาดที่อาจเกิดขึ้น เช่น เอกสารไม่ครบหรือเอกสารหมดอายุ
4. สมัครงาน
การสมัครงานข้าราชการส่วนใหญ่ทำผ่านระบบออนไลน์ ผู้สมัครต้องกรอกข้อมูลส่วนตัว ประวัติการศึกษาและประวัติการทำงานอย่างถูกต้อง พร้อมแนบเอกสารที่จำเป็น ควรตรวจสอบความถูกต้องของข้อมูลก่อนกดยืนยันส่ง เพราะหากส่งข้อมูลผิดพลาด อาจทำให้การสมัครไม่สมบูรณ์หรือถูกตัดสิทธิ์ได้
5. การสอบคัดเลือก
ผู้สมัครต้องผ่านการสอบคัดเลือกซึ่งแบ่งเป็นหลายส่วน ได้แก่ ภาค ก ที่ทดสอบความรู้ทั่วไป ภาค ข ที่ทดสอบความรู้เฉพาะตำแหน่ง และบางตำแหน่งอาจมีภาค ค เป็นการสัมภาษณ์หรือสอบปฏิบัติ การเตรียมตัวอย่างรอบคอบ เช่น อ่านหนังสือ ฝึกทำข้อสอบ และทำความเข้าใจหน้าที่ความรับผิดชอบของตำแหน่ง จะช่วยเพิ่มโอกาสสอบผ่าน
6. ประกาศผลและบรรจุ
เมื่อสอบผ่านทุกขั้นตอน หน่วยงานจะประกาศผลและเรียกผู้สอบผ่านเข้ารับการบรรจุเป็นข้าราชการประจำ จากนั้นจะเข้ารับการปฏิบัติงานตามตำแหน่งที่ได้รับ บางตำแหน่งอาจต้องเข้ารับการฝึกอบรมหรือปฐมนิเทศก่อนเริ่มงาน การเตรียมตัวล่วงหน้าและเข้าใจขั้นตอนทั้งหมดจะช่วยให้การบรรจุเป็นไปอย่างราบรื่น
ข้อควรรู้ก่อนตัดสินใจสมัครงานราชการ
การสมัครงานราชการถือเป็นการเลือกอาชีพที่มั่นคงและได้รับสวัสดิการดี แต่ก่อนตัดสินใจควรพิจารณาข้อควรรู้หลายด้าน
- ข้อจำกัดด้านสัญญาและการโยกย้าย ข้าราชการอาจถูกย้ายตำแหน่งหรือสถานที่ทำงานตามนโยบายของหน่วยงาน และมีข้อจำกัดในการลาออกหรือเปลี่ยนสายงาน
- ขั้นตอนการสมัครและแข่งขันสูง การเข้ารับราชการมักต้องผ่านการสอบคัดเลือกทั้งข้อเขียนและสัมภาษณ์ มีการแข่งขันสูง ต้องเตรียมตัวล่วงหน้า
- สวัสดิการและสิทธิประโยชน์ ข้าราชการมีสวัสดิการ เช่น ประกันสุขภาพ เงินบำนาญ หรือโบนัสประจำปี แต่บางสวัสดิการอาจมีเงื่อนไขหรือจำกัด
- ความก้าวหน้าและตำแหน่งหน้าที่ การเลื่อนตำแหน่งมักขึ้นอยู่กับประสบการณ์ จำนวนปีที่ทำงาน และผลการประเมิน ไม่เหมือนภาคเอกชนที่อาจเลื่อนตำแหน่งเร็วตามผลงาน
- วินัยและข้อกำหนดทางราชการ ข้าราชการต้องปฏิบัติตามระเบียบ ข้อบังคับ และมารยาทราชการ ซึ่งอาจจำกัดความยืดหยุ่นในการทำงานบางรูปแบบ
- ผลกระทบต่อชีวิตส่วนตัว การถูกย้ายตำแหน่งหรือสังกัดหน่วยงานต่างจังหวัดอาจกระทบชีวิตครอบครัวและการใช้ชีวิตประจำวัน
- ความรู้และทักษะที่จำเป็น ผู้สมัครควรมีความรู้พื้นฐานตามสายงาน เตรียมสอบ ความเข้าใจในระบบราชการ และทักษะด้านคอมพิวเตอร์หรือภาษาต่างประเทศ (ถ้าจำเป็น)
- โอกาสฝึกอบรมและพัฒนาตัวเอง งานราชการมีโอกาสเข้าร่วมอบรม พัฒนาความรู้ และได้รับประกาศนียบัตรซึ่งช่วยต่อยอดอาชีพ
สรุป
งานราชการคือการทำงานในหน่วยงานรัฐเพื่อให้บริการประชาชน มีความมั่นคงสูงและสวัสดิการครอบคลุม เช่น เงินเดือน บำนาญ และประกันสุขภาพ แบ่งเป็นพนักงานราชการทั่วไปที่ทำงานสนับสนุนและพนักงานราชการพิเศษที่ต้องใช้ความเชี่ยวชาญเฉพาะด้าน ข้าราชการมีความมั่นคงและสิทธิประโยชน์มากกว่า ส่วนพนักงานราชการเป็นการจ้างตามสัญญา การสมัครข้าราชการต้องตรวจสอบคุณสมบัติ ติดตามประกาศ เตรียมเอกสาร สมัคร และผ่านการสอบคัดเลือก ก่อนประกาศผลและบรรจุ ตลอดจนควรพิจารณาข้อควรรู้ด้านสัญญา วินัย และความก้าวหน้าในการทำงาน
ถ้าคุณสนใจงานราชการหรือภาครัฐแต่ยังไม่แน่ใจว่าต้องเริ่มอย่างไร โอกาสใหม่ๆ ที่ช่วยให้คุณบรรลุเป้าหมายในชีวิต อย่าลืมหางานผ่าน Jobsdb แพลตฟอร์มหางานที่รวบรวมตำแหน่งงานหลากหลายสาขา ครอบคลุมทุกสายอาชีพ!
บทความอื่นๆ ที่เกี่ยวข้อง
- สอบ ก.พ. คืออะไร? แนะนำทุกสิ่งที่ต้องรู้สำหรับเส้นทางอาชีพข้าราชการ
- รัฐวิสาหกิจคืออะไร ทำไมมีบทบาทสำคัญต่อการพัฒนาโครงสร้างพื้นฐาน
- ทักษะ Soft Skills คืออะไร? สำคัญอย่างไรต่อการทำงานในยุคปัจจุบัน
- 9 ไอเดียของที่ระลึกงานเกษียณที่มีคุณค่าทางใจ ส่งต่อความทรงจำดีๆ
คำถามที่พบบ่อยเกี่ยวกับงานราชการ (FAQ)
หากมีข้อสงสัยหรือไม่แน่ใจเกี่ยวกับงานราชการ ลองอ่านคำถามที่พบบ่อยต่อไปนี้เพื่อความเข้าใจมากขึ้น!
งานข้าราชการมีอะไรบ้าง?
งานข้าราชการครอบคลุมหลายสาขา ทั้งสายบริหาร การศึกษา การแพทย์ วิศวกรรม การเงิน การตลาด และงานราชการเฉพาะด้าน เช่น งานกฎหมายหรือสาธารณสุข แต่ละหน่วยงานจะมีตำแหน่งและหน้าที่แตกต่างกันตามภารกิจขององค์กร
ต้องเรียนจบอะไร ถึงจะเป็นราชการได้?
การสมัครงานราชการส่วนใหญ่ต้องมีวุฒิการศึกษาขั้นต่ำตามตำแหน่ง เช่น ปวส. ปริญญาตรี หรือสูงกว่า ขึ้นอยู่กับสายงานและความเชี่ยวชาญบางตำแหน่งอาจต้องมีวุฒิทางวิชาชีพเฉพาะ เช่น แพทย์ พยาบาล หรือครู
งานราชการหายากไหม?
งานราชการมีจำนวนจำกัดและมักมีการแข่งขันสูง เพราะให้ความมั่นคงและสวัสดิการดี การติดตามประกาศรับสมัครอย่างต่อเนื่องและเตรียมตัวสอบให้พร้อม จะช่วยเพิ่มโอกาสในการบรรจุ
พนักงานราชการมีโอกาสก้าวหน้าเป็นข้าราชการไหม?
โดยทั่วไปพนักงานราชการและข้าราชการเป็นระบบแยกกัน พนักงานราชการส่วนใหญ่ไม่สามารถเลื่อนเป็นข้าราชการโดยตรง แต่บางครั้งหน่วยงานอาจเปิดโอกาสสอบบรรจุเป็นข้าราชการสำหรับผู้ที่มีคุณสมบัติเหมาะสม