Emotional Quotient คืออะไร? ทำไมความฉลาดทางอารมณ์ถึงสำคัญ

Key Takeaway

• EQ คือ ความฉลาดทางอารมณ์ เป็นความสามารถในการเข้าใจและจัดการอารมณ์ของตนเองและผู้อื่น ส่งผลต่อความสัมพันธ์และความสำเร็จในชีวิต
• 5 ด้านของ EQ ประกอบด้วย การตระหนักรู้ในตนเอง ควบคุมอารมณ์ แรงจูงใจ ความเห็นอกเห็นใจ และทักษะทางสังคม ซึ่งช่วยให้รับมือกับสถานการณ์ต่างๆ ได้ดีขึ้น
• ตัวอย่างการพัฒนา EQ คือ การฝึกควบคุมอารมณ์ ฝึกฟังอย่างตั้งใจ และพัฒนาความเห็นอกเห็นใจ เช่น การทำสมาธิหรือฝึกแก้ปัญหาอย่างมีสติ

ความฉลาดทางอารมณ์ Emotional Quotient (EQ) คือ ความสามารถในการรับรู้ ควบคุม และเข้าใจอารมณ์ของตนเองและผู้อื่น ซึ่งส่งผลต่อการตัดสินใจ ความสัมพันธ์ และความสำเร็จในชีวิตประจำวัน แล้วทำไม EQ ถึงมีความสำคัญ และเราจะพัฒนามันได้อย่างไร? มาค้นหาคำตอบไปพร้อมกันในบทความนี้!

Emotional Quotient (EQ) คืออะไร? 

ความฉลาดทางอารมณ์ (Emotional Quotient: EQ) คือ ความสามารถในการรับรู้ เข้าใจ และจัดการอารมณ์ของตนเอง รวมถึงการเข้าใจและตอบสนองต่ออารมณ์ของผู้อื่นอย่างเหมาะสม คนที่มี EQ สูงมักสามารถควบคุมอารมณ์ในสถานการณ์ต่างๆ ได้ดี มีความเห็นอกเห็นใจผู้อื่น และสร้างความสัมพันธ์ที่ดีทั้งในชีวิตส่วนตัวและการทำงาน นอกจากนี้ EQ ยังช่วยให้เราตัดสินใจอย่างมีเหตุผล แก้ไขปัญหาได้อย่างมีประสิทธิภาพ และรับมือกับความเครียดหรืออุปสรรคในชีวิตได้ดียิ่งขึ้น

ความสำคัญของ Emotional Quotient 

EQ คือ ความฉลาดทางอารมณ์ เป็นปัจจัยสำคัญที่ช่วยส่งเสริม IQ ทำให้เราสามารถใช้ความรู้และทักษะทางสติปัญญาได้อย่างมีประสิทธิภาพมากขึ้น ไม่เพียงแต่ช่วยให้เราจัดการอารมณ์ของตนเองได้ดี แต่ยังส่งผลโดยตรงต่อความสำเร็จในชีวิต ความสัมพันธ์ และการทำงานอีกด้วย เช่น

• ช่วยให้ตัดสินใจอย่างมีสติและเหตุผล คนที่มี EQ สูงสามารถควบคุมอารมณ์และจัดการความเครียดได้ดี ส่งผลให้การตัดสินใจแม่นยำและมีประสิทธิภาพมากขึ้น
• เสริมสร้างความสัมพันธ์ที่ดี ความสามารถในการเข้าใจและเห็นอกเห็นใจผู้อื่นช่วยให้เราสร้างและรักษาความสัมพันธ์ที่มั่นคง ทั้งในครอบครัว เพื่อน และเพื่อนร่วมงาน
• เพิ่มโอกาสความสำเร็จในอาชีพ ในที่ทำงาน EQ ช่วยให้เราทำงานร่วมกับผู้อื่นได้ดี มีภาวะผู้นำ และรับมือกับความกดดันได้อย่างมีประสิทธิภาพ ซึ่งเป็นปัจจัยสำคัญต่อความก้าวหน้าในสายอาชีพ
• ช่วยให้รับมือกับอุปสรรคและความเครียดได้ดี คนที่มี EQ สูงมักมีทักษะในการจัดการอารมณ์และปรับตัวต่อสถานการณ์ที่ยากลำบาก ทำให้สามารถก้าวผ่านปัญหาและนำไปสู่ความสำเร็จในระยะยาว
• สร้างสมดุลระหว่างชีวิตส่วนตัวและการทำงาน การเข้าใจและควบคุมอารมณ์ช่วยให้เราบริหารเวลาและพลังงานได้ดี ลดความขัดแย้ง และใช้ชีวิตอย่างมีความสุขและสมดุลมากขึ้น

เข้าใจทั้ง 5 ด้านของ Emotional Quotient

Emotional Quotient (EQ) สามารถแบ่งออกเป็น 5 ด้านหลัก ซึ่งแต่ละด้านมีบทบาทสำคัญในการช่วยให้เราจัดการอารมณ์ พัฒนาตนเอง และสร้างความสัมพันธ์ที่ดี มาทำความเข้าใจทั้ง 5 ด้านกัน

1. การตระหนักรู้อารมณ์ตนเอง (Self-Awareness)

การตระหนักรู้อารมณ์ตนเอง คือ ความสามารถในการรับรู้ เข้าใจ และประเมินอารมณ์ของตนเองได้อย่างถูกต้อง คนที่มี Self-Awareness สูงจะสามารถสังเกตอารมณ์ของตนเองในขณะนั้น และเข้าใจว่ามันส่งผลต่อพฤติกรรมหรือการตัดสินใจอย่างไร ซึ่งเป็นจุดเริ่มต้นของการพัฒนา Emotional Quotient ในด้านอื่นๆ

2. การจัดการอารมณ์ของตนเอง (Self-management) 

ความสามารถในการควบคุมอารมณ์และพฤติกรรมของตนเองให้เหมาะสมกับสถานการณ์ แม้จะเผชิญกับความกดดันหรืออารมณ์เชิงลบ คนที่มี Self-Management ดี สามารถรับมือกับความเครียดได้อย่างมีประสิทธิภาพ หลีกเลี่ยงการตอบสนองด้วยอารมณ์ และสามารถปรับตัวต่อการเปลี่ยนแปลงได้ดี

3. การสร้างแรงจูงใจให้ตนเอง (Self-Motivation)

Self-Motivation คือ ความสามารถในการกระตุ้นตนเองให้มุ่งมั่นต่อเป้าหมายโดยไม่ปล่อยให้อารมณ์หรืออุปสรรคมาบั่นทอนกำลังใจ คนที่มี (EQ) คือ ความฉลาดทางอารมณ์ในด้านนี้จะมีความอดทน ความพยายาม และสามารถรักษาทัศนคติเชิงบวกเพื่อมุ่งสู่ความสำเร็จได้

4. การตระหนักรู้อารมณ์ผู้อื่น (Social-Awareness)

Social-Awareness คือ ความสามารถในการเข้าใจอารมณ์ ความรู้สึก และมุมมองของผู้อื่น ซึ่งเป็นรากฐานของ Empathy (ความเห็นอกเห็นใจ) คนที่มี Social-Awareness ดี สามารถอ่านสัญญาณทางอารมณ์ของคนรอบข้าง และตอบสนองต่อความต้องการทางอารมณ์ของพวกเขาได้อย่างเหมาะสม

5. การบริหารจัดการความสัมพันธ์กับผู้อื่น (Relationship management)

ทักษะในการสร้างและรักษาความสัมพันธ์ที่ดี ไม่ว่าจะเป็นการทำงานเป็นทีม การเจรจาต่อรอง หรือการแก้ไขความขัดแย้งอย่างสร้างสรรค์ คนที่มี Relationship Management ดี สามารถสื่อสารได้อย่างมีประสิทธิภาพ เป็นผู้นำที่ดี และช่วยเสริมสร้างบรรยากาศเชิงบวกในทุกความสัมพันธ์

ความฉลาดทางอารมณ์ประกอบด้วยอะไรบ้าง?

Emotional Quotient (EQ) หรือความฉลาดทางอารมณ์ประกอบด้วย 3 ด้านหลัก คือ ด้านดี ด้านสุข และด้านเก่ง แต่ละด้านมีบทบาทสำคัญในการช่วยให้เราจัดการอารมณ์ ใช้ชีวิตอย่างมีความสุข และประสบความสำเร็จ มาทำความเข้าใจทั้ง 3 ด้านกัน

Emotional Quotient ด้านดี

Emotional Quotient ด้านดีเกี่ยวข้องกับคุณธรรมและความสามารถในการอยู่ร่วมกับผู้อื่นอย่างสงบสุข

• มีจิตใจที่เมตตาและเห็นอกเห็นใจผู้อื่น สามารถเข้าใจและแบ่งปันความรู้สึกของผู้อื่นได้
• มีความซื่อสัตย์และรับผิดชอบ รู้จักแยกแยะถูกผิด และยอมรับผลของการกระทำของตนเอง
• ให้ความเคารพและเห็นคุณค่าของผู้อื่น รับฟังความคิดเห็น และปฏิบัติต่อผู้อื่นด้วยความสุภาพ

Emotional Quotient ด้านสุข

Emotional Quotient ด้านสุขเกี่ยวข้องกับความสามารถในการสร้างความสุขและรักษาสุขภาพจิตที่ดี

• สามารถควบคุมอารมณ์ตนเองได้ ไม่ให้อารมณ์เชิงลบมาครอบงำจิตใจ
• มีมุมมองเชิงบวกและรู้จักขอบคุณ มองหาสิ่งดีๆ ในชีวิตและซาบซึ้งกับสิ่งที่มี
• รู้จักผ่อนคลายและจัดการความเครียด ใช้วิธีต่างๆ เช่น การทำสมาธิ หรือการออกกำลังกาย

Emotional Quotient ด้านเก่ง

Emotional Quotient ด้านเก่งเกี่ยวข้องกับความสามารถในการพัฒนาตนเองและสร้างความสำเร็จในชีวิต

• มีแรงจูงใจและความมุ่งมั่น ตั้งเป้าหมายและพยายามทำให้สำเร็จ
• มีทักษะการสื่อสารที่ดี แสดงออกความคิดและอารมณ์ได้อย่างเหมาะสม
• สามารถปรับตัวและรับมือกับปัญหาได้ดี มองอุปสรรคเป็นโอกาสในการเติบโตและพัฒนา

วิธีพัฒนา Emotional Intelligence ที่ช่วยให้เข้าใจตัวเองและผู้อื่น

การพัฒนา Emotional Intelligence คือ สามารถช่วยให้เราเข้าใจตัวเองและผู้อื่นได้มากขึ้น โดยเราสามารถใช้วิธีพัฒนา 4Q เพื่อพัฒนาความฉลาดทางอารมณ์ที่ครอบคลุมทั้งด้านของจิตใจ ร่างกาย สังคม และจิตวิญญาณ มาดูกันว่าเราจะพัฒนาได้อย่างไรบ้าง

ฝึกจิตและสมาธิ

การฝึกจิตและสมาธิช่วยเพิ่มความสามารถในการตระหนักรู้ถึงอารมณ์ของตนเอง ทำให้สามารถควบคุมและจัดการอารมณ์ได้ดีขึ้น การฝึกสมาธิทุกวันเพียง 5 - 10 นาทีจะช่วยให้เรามีความสงบและมุ่งเน้นอยู่ในปัจจุบัน นอกจากนี้ยังสามารถใช้การหายใจลึกๆ เพื่อช่วยลดความเครียดในสถานการณ์ที่มีความกดดันและทำให้สามารถรับมือกับอารมณ์ได้ดีขึ้น

ตั้งใจฟังเวลาผู้อื่นพูด

การฟังอย่างตั้งใจไม่เพียงแค่รับฟังคำพูด แต่ยังฟังถึงความรู้สึกและอารมณ์ของผู้อื่นด้วย การฟังอย่างตั้งใจทำให้เราเข้าใจผู้อื่นได้ดีขึ้นและสามารถตอบสนองอย่างเหมาะสม การฝึกฟังโดยไม่ขัดจังหวะหรือคิดโต้แย้งจะช่วยให้ผู้อื่นรู้สึกว่ามีคุณค่าและสร้างความสัมพันธ์ที่ดี

สื่อสารให้ชัดเจน

การสื่อสารอย่างชัดเจนทำให้ลดการเข้าใจผิดและช่วยสร้างความสัมพันธ์ที่ดีในระยะยาว การเลือกใช้คำพูดที่ตรงประเด็นและหลีกเลี่ยงคำพูดที่สับสนเป็นสิ่งสำคัญ นอกจากนี้ยังสามารถใช้ภาษากายเช่นการสบตาหรือยิ้มเพื่อแสดงออกถึงความจริงใจและความเป็นมิตร ซึ่งช่วยเสริมสร้างความเข้าใจและความเชื่อมั่นระหว่างกัน

เปิดรับความเห็นที่แตกต่าง

การเปิดใจรับฟังความคิดเห็นที่แตกต่างช่วยเสริมสร้างความเข้าใจในมุมมองที่หลากหลายและทำให้เราเติบโต การฝึกมองมุมมองของผู้อื่นอย่างเปิดกว้างโดยไม่ตัดสินใจทันที ทำให้เราสามารถเข้าใจความรู้สึกและเหตุผลของคนอื่นได้ดียิ่งขึ้น การใช้คำถามที่กระตุ้นการสนทนาอย่างสุภาพจะช่วยให้เกิดการแลกเปลี่ยนความคิดเห็นอย่างมีประสิทธิภาพ

รับฟังคำติชมและข้อเสนอแนะ

การรับฟังคำติชมและข้อเสนอแนะอย่างเปิดใจช่วยให้เราได้เรียนรู้จากประสบการณ์ของผู้อื่น เมื่อได้รับคำติชม ควรรับฟังด้วยความสุภาพและขอบคุณผู้อื่นที่ให้คำแนะนำ แม้คำติชมอาจจะไม่ตรงใจแต่ก็เป็นโอกาสในการพัฒนาตนเองและปรับปรุงการทำงานให้ดีขึ้น ทำให้เรามีความสามารถในการพัฒนาอย่างต่อเนื่องและเป็นมืออาชีพมากขึ้น

 สามารถรับมือกับความกดดันได้ดี

การรับมือกับความกดดันเป็นทักษะที่สำคัญในการพัฒนา Emotional Intelligence เมื่อเผชิญกับความเครียดหรือสถานการณ์ที่ท้าทาย การหายใจลึกๆ หรือการฝึกการผ่อนคลายสามารถช่วยให้เราควบคุมอารมณ์และสติได้ดีขึ้น การคิดบวกและมองหาวิธีแก้ปัญหาที่สร้างสรรค์ช่วยให้เราไม่ย่อท้อและสามารถรับมือกับสถานการณ์ได้อย่างมีประสิทธิภาพ

สรุป

EQ คือ ความฉลาดทางอารมณ์ เป็นความสามารถในการรับรู้และจัดการอารมณ์ทั้งของตัวเองและผู้อื่น ซึ่งมีผลต่อความสำเร็จในชีวิตและการทำงาน การพัฒนา EQ สามารถทำได้หลายวิธี เช่น การฝึกสมาธิ การฟังอย่างตั้งใจ การสื่อสารอย่างชัดเจน และการเปิดรับความคิดเห็นที่แตกต่าง โดย EQ ช่วยเสริมสร้างความสัมพันธ์ที่ดี และเพิ่มประสิทธิภาพในการทำงาน โดยเฉพาะในสภาพแวดล้อมที่มีความกดดันหรือการทำงานร่วมกับผู้อื่น

สำหรับการหางานในยุคปัจจุบัน ความฉลาดทางอารมณ์ถือเป็นหนึ่งในทักษะที่นายจ้างมองหา เพราะช่วยให้คุณสามารถปรับตัวและทำงานร่วมกับทีมได้อย่างมีประสิทธิภาพ ซึ่งสามารถค้นหางานที่เหมาะสมกับทักษะ EQ ของคุณได้ที่ Jobsdb 

บทความอื่น ๆ ที่เกี่ยวข้อง

• ไขข้อสงสัย IQ, EQ, SQ, AQ คืออะไร พร้อมวิธีพัฒนา 4Q สู่ความสำเร็จ
• 5 คุณลักษณะที่ทำให้คนเราประสบความสำเร็จ
• Empathy : ทักษะความเห็นใจผู้อื่น แนวคิดเสริมจุดแข็งให้องค์กร