เวียนหัวเกิดจากอะไร? อาการร้ายแรงที่อาจไม่ใช่แค่พักผ่อนน้อย
Key Takeaway
- อาการเวียนหัว (Dizziness) คือ ความรู้สึกผิดปกติที่เกี่ยวข้องกับการทรงตัวและการรับรู้ตำแหน่งของร่างกาย เช่น รู้สึกมึนงง บ้านหมุน โคลงเคลง เกิดจากขาดน้ำ ขยับร่างกายเร็วเกินไป พักผ่อนไม่เพียงพอ
- เวียนหัวทั่วไป VS เวียนหัวแบบรุนแรง ต่างกันที่อาการเวียนหัวทั่วไปมักมีอาการมึนงง หนักศีรษะ สมองตื้อ หรือรู้สึกโคลงเคลงเล็กน้อย ไม่ถึงขั้นบ้านหมุน ส่วนเวียนหัวรุนแรงจะมีอาการ บ้านหมุน รู้สึกเหมือนโลกหมุนรอบตัวเอง อาจมีอาการร่วม เช่น เดินเซ แขนขาอ่อนแรงร่วมด้วย
- เมื่อมีอาการเวียนหัวควรหยุดกิจกรรมที่กำลังทำ นั่งหรือนอนพักในที่ปลอดภัย ดื่มน้ำเพียงพอ หลีกเลี่ยงการเปลี่ยนท่าทางอย่างรวดเร็ว และนอนหลับพักผ่อนให้เพียงพอ
อาการเวียนหัวเป็นอาการที่พบได้บ่อยในชีวิตประจำวัน พบได้ทั้งในมนุษย์เงินเดือน เด็ก คนทั่วไป หลายคนอาจคิดว่าอาการเวียนหัวเป็นอาการเล็กน้อยที่มาจากการพักผ่อนน้อยหรือความเครียด แต่อาการเวียนหัว มึนหัวเรื้อรังอาจเป็นสัญญาณเตือนของปัญหาสุขภาพที่ร้ายแรงกว่าที่คิด หมั่นสังเกตอาการก่อนจะสายเกินแก้กัน
ทำความเข้าใจอาการเวียนหัว เกิดจากอะไร
อาการเวียนหัว (Dizziness) คือความรู้สึกผิดปกติที่เกี่ยวข้องกับการทรงตัวและการรับรู้ตำแหน่งของร่างกาย เช่น รู้สึกมึนงง บ้านหมุน โคลงเคลง เหมือนตัวเบาๆ หรือเหมือนจะล้ม บางคนอาจรู้สึกเหมือนศีรษะจะคะมำไปข้างหน้า หรือมีอาการคลื่นไส้ร่วมด้วย อาการเหล่านี้เป็นอาการ ไม่ใช่โรค แต่เป็นสัญญาณที่บ่งบอกว่าร่างกายอาจมีความผิดปกติบางอย่างเกิดขึ้น โดยอาการเวียนหัวสามารถเกิดจากอะไรบ้าง ดังนี้
สาเหตุทั่วไปที่พบบ่อย
- ขาดน้ำ หรือร่างกายเสียน้ำมาก เช่น จากท้องเสีย อาเจียน หรืออยู่ในที่ร้อนนานเกินไป
- เครียด วิตกกังวล หรือปัญหาทางจิตใจ
- ผลข้างเคียงจากยา เช่น ยาลดความดันโลหิต ยาคลายเครียด หรือสารเสพติดบางชนิด
- อาการเมารถ เมาเรือ หรือเมาค้างจากการดื่มแอลกอฮอล์
- พักผ่อนไม่เพียงพอ หรือร่างกายอ่อนเพลีย
สาเหตุจากโรคและภาวะสุขภาพ
- ความผิดปกติของหูชั้นใน เช่น น้ำในหูไม่เท่ากัน หรือการอักเสบของหูชั้นใน ซึ่งเป็นศูนย์ควบคุมการทรงตัวของร่างกาย
- ความดันโลหิตต่ำ
- น้ำตาลในเลือดต่ำ พบในผู้ที่อดอาหารนาน ผู้ป่วยเบาหวาน
- ภาวะโลหิตจางหรือขาดธาตุเหล็ก ส่งผลให้สมองได้รับออกซิเจนไม่เพียงพอ
- โรคหัวใจและหลอดเลือด เช่น หัวใจเต้นผิดจังหวะ กล้ามเนื้อหัวใจขาดเลือดเฉียบพลัน
- ความผิดปกติของสมอง เช่น เนื้องอกในสมอง บาดเจ็บที่ศีรษะ หรือเลือดไปเลี้ยงสมองไม่เพียงพอ
- โรคทางระบบประสาท เช่น พาร์กินสัน
- การติดเชื้อ เช่น การติดเชื้อไวรัสที่หูชั้นในหรือเส้นประสาทการได้ยิน
- ความเครียด วิตกกังวล หรือปัญหาทางจิตใจ
เวียนหัวหรือมึนหัวบ่อยๆ สัญญาณสุขภาพซ่อนเร้น
อาการมึนหัวตลอดเวลา มึนหัวเรื้อรัง มีอาการมึนๆ ลอยๆ หรือเวียนหัวบ่อยๆ เกิดจากอะไร? เป็นอาการเรื้อรังที่แสดงถึงความผิดปกติของระบบทรงตัวและการรับรู้ตำแหน่งของร่างกาย อาการเหล่านี้อาจประกอบด้วยความรู้สึกมึนงง เหมือนสิ่งรอบตัวหมุน หรือไม่มั่นคงขณะยืนหรือเดิน และอาจมีอาการร่วม เช่น คลื่นไส้ อาเจียน หรือปวดศีรษะ
อาจเป็นสัญญาณของปัญหาสุขภาพซ่อนเร้น เช่น ความผิดปกติของหูชั้นใน โรคไมเกรนชนิดเวียนหัว (Vestibular Migraine) โรคหลอดเลือดสมอง หรือความผิดปกติของระบบประสาท การเวียนหัวบ่อยครั้งจึงควรได้รับการวินิจฉัยและรักษาอย่างเหมาะสมเพื่อป้องกันภาวะแทรกซ้อนที่อาจเกิดขึ้นได้
เวียนหัวแบบใดที่ควรไปพบแพทย์
อาการเวียนหัวที่ควรไปพบแพทย์ ได้แก่ เวียนหัวรุนแรงหรือเวียนหัวนานหลายวันจนทำกิจวัตรประจำวันไม่ได้ เวียนหัวไม่หายหรือมีอาการรุนแรงขึ้นเรื่อยๆ หรือมีอาการร่วม เช่น ชา อ่อนแรง หน้าเบี้ยว มองเห็นภาพซ้อน พูดไม่ชัด เดินเซ หมดสติ หรือปวดหู หนองไหลจากหู การได้ยินลดลง อาการเหล่านี้อาจเป็นสัญญาณของโรคหรือภาวะฉุกเฉินที่ต้องได้รับการวินิจฉัยและรักษาโดยแพทย์ทันที
เปรียบเทียบความแตกต่าง เวียนหัวธรรมดา VS อันตราย
อาการเวียนหัวเป็นอาการที่พบเจอได้ง่าย ในบางครั้งอาจมีอาการมึนๆ ลอยๆ ร่วมด้วย แต่จริงๆ แล้วอาการเวียนหัวมีทั้งแบบธรรมดาและแบบอันตราย โดยมีความแตกต่างกันดังนี้
เวียนหัวทั่วไป
อาการเวียนหัวทั่วไปมักมีอาการมึนงง หนักศีรษะ สมองตื้อ หรือรู้สึกโคลงเคลงเล็กน้อย ไม่ถึงขั้นบ้านหมุน โดยมีสาเหตุหลักจากการพักผ่อนไม่เพียงพอ เครียด อดอาหาร ขาดน้ำ เมารถ เมาเรือ หรือเปลี่ยนท่าเร็ว และอาการเวียนหัวแบบนี้มักเกิดขึ้นชั่วคราว ไม่กี่วินาทีถึงไม่กี่นาที ดีขึ้นเมื่อพักหรือปรับพฤติกรรม และไม่เป็นอันตราย
เวียนหัวแบบอันตราย
ส่วนอาการเวียนหัวที่เป็นอันตรายจะมีลักษณะอาการเวียนหัวรุนแรง บ้านหมุน รู้สึกเหมือนโลกหมุนรอบตัวเอง อาจมีอาการร่วม เช่น เดินเซ แขนขาอ่อนแรง ชา พูดไม่ชัด เห็นภาพซ้อน หรือหมดสติ สาเหตุหลักมาจากความผิดปกติของหูชั้นใน โรคหลอดเลือดสมอง โรคหัวใจ การไหลเวียนเลือดผิดปกติ เนื้องอกในสมอง หรือผลข้างเคียงจากยา
โดยมักเกิดขึ้นเฉียบพลัน รุนแรง หรือเป็นต่อเนื่องหลายวัน ไม่ดีขึ้นเมื่อพัก อาจมีอาการแทรกซ้อนอื่นร่วมด้วย หากมีอาการเหล่านี้จำเป็นต้องพบแพทย์โดยเร็วที่สุด
วิธีดูแลตนเองง่ายๆ เมื่อรู้สึกเวียนหัว
อาการเวียนหัวเป็นอาการที่เกิดขึ้นได้กับทุกคน ทุกวัย สามารถดูแลตัวเองง่ายๆ เพื่อสร้างสุขภาพที่ดีได้ด้วยตนเอง และรับมือกับอาการเวียนหัว ดังนี้
สิ่งที่ควรทำเมื่อเริ่มมีอาการเวียนหัว
- หยุดกิจกรรมที่กำลังทำและนั่งหรือนอนพักในที่ปลอดภัย เพื่อลดความเสี่ยงการล้ม
- หายใจเข้าลึกๆ และช้าๆ เพื่อช่วยลดความเครียดและเพิ่มออกซิเจนในร่างกาย
- ดื่มน้ำเพียงพอ เพื่อป้องกันภาวะขาดน้ำ
- หลีกเลี่ยงการเปลี่ยนท่าทางอย่างรวดเร็ว
- พักผ่อนให้เพียงพอและปรับปรุงคุณภาพการนอนหลับ เพราะการนอนหลับไม่เพียงพอทำให้อาการเวียนหัวแย่ลง
- หากมีอาการคลื่นไส้ ควรนอนพักในท่าที่สบายและหลีกเลี่ยงอาหารหนักหรือมันมากจนกว่าจะดีขึ้น
ปรับพฤติกรรมป้องกันอาการเวียนหัวบ่อยๆ
- รับประทานอาหารให้ครบมื้อ และเลือกอาหารที่มีประโยชน์ และหลีกเลี่ยงอาหารที่มีน้ำตาลสูงหรือแป้งขัดขาว เพื่อรักษาระดับน้ำตาลในเลือดให้คงที่
- ออกกำลังกายแบบแอโรบิกอย่างสม่ำเสมอ เช่น เดิน ว่ายน้ำ
- นอนหลับพักผ่อนให้เพียงพอในแต่ละคืน
- หลีกเลี่ยงปัจจัยกระตุ้น เช่น ความเครียด การดื่มแอลกอฮอล์ หรือการสูบบุหรี่
- หากมีโรคประจำตัวที่เกี่ยวข้องกับอาการเวียนหัว เช่น เบาหวาน ความดันโลหิตต่ำ หรือโรคหัวใจ ควรควบคุมโรคอย่างต่อเนื่องและพบแพทย์ตามนัด
สรุป
เวียนหัว (Dizziness) คืออาการผิดปกติของการทรงตัวและการรับรู้ตำแหน่งร่างกาย เช่น มึนงง บ้านหมุน โคลงเคลง หรือรู้สึกเหมือนจะล้ม ซึ่งอาจมีคลื่นไส้หรืออาเจียนร่วมด้วย สาเหตุมีทั้งจากพฤติกรรมในชีวิตประจำวัน เช่น ขาดน้ำ เครียด พักผ่อนไม่พอ หรือมาจากโรค เช่น น้ำในหูไม่เท่ากัน ความดันต่ำ เบาหวาน โรคหัวใจ และสมอง หากมีอาการเวียนหัวเรื้อรังหรือรุนแรง ควรพบแพทย์เพื่อหาสาเหตุที่แท้จริง เพราะอาจเป็นสัญญาณของภาวะสุขภาพซ่อนเร้น
อาการเวียนหัวเป็นอาการที่เกิดขึ้นได้กับทุกคน หากเวียนหัวจากการทำงานโดยไม่ได้พักผ่อน ก็อาจจำเป็นต้องมองหาหรือพิจารณาหางานใหม่ที่ตอบโจทย์ไลฟ์สไตล์ เพื่อเยียวยารักษาตนเอง บนแพลตฟอร์มอย่าง Jobsdb ที่รวบรวมตำแหน่งงานจากองค์กรชั้่นนำทั่วประเทศ และตำแหน่งงานหลากหลายรูปแบบที่เหมาะสำหรับทุกคน
บทความอื่นๆ ที่เกี่ยวข้อง
- เจาะลึก! คณะแพทยศาสตร์ต้องเรียนอะไร มีอาชีพไหนที่รองรับบ้าง
- ความเครียดที่ส่งผลต่อสุขภาพ พร้อมวิธีลดความเครียดในชีวิตประจำวัน
- สภาวะ Burnout หรือ การหมดไฟในการทำงาน
คำถามที่พบบ่อยเกี่ยวกับอาการเวียนหัว (FAQ)
ปัญหาเวียนหัวเป็นปัญหาที่พบเจอได้บ่อยในวัยทำงาน และอาจมีข้อข้องใจเกี่ยวกับอาการวิงเวียนศีรษะเพิ่มเติม โดยได้รวบรวมคำถามและคำตอบไว้ดังนี้
เวียนหัวเหมือนจะวูบเกิดจากอะไร
การอยู่ในสภาพแวดล้อมที่ไม่เหมาะสมต่อเนื่อง เช่น พื้นที่แออัดหรืออากาศร้อนอบอ้าว อาจส่งผลให้เกิดอาการวิงเวียนหรือเป็นลม โดยเฉพาะในผู้ที่ต้องยืนนาน นอกจากนี้ภาวะน้ำตาลในเลือดต่ำจากการหิวเป็นเวลานาน หรือการสูญเสียน้ำจากท้องเสีย เหงื่อออกมาก อาจทำให้ร่างกายอ่อนเพลียและเวียนหัวได้เช่นกัน
เมื่อรู้สึกเวียนหัวควรนอนท่าอะไร
หากมีอาการเวียนศีรษะอย่างรุนแรง ควรนอนพักบนพื้นราบที่มั่นคงและไม่เคลื่อนไหว เช่น พื้นห้อง มองไปที่วัตถุที่นิ่งเพื่อช่วยลดความรู้สึกหมุน รับประทานยาตามที่แพทย์สั่ง และหลีกเลี่ยงการกินหรือดื่มในปริมาณมาก เพื่อลดอาการคลื่นไส้อาเจียน
อาการเวียนหัวเกี่ยวข้องกับการใช้สายตาหรือไม่
การใช้งานสายตาหนัก เช่น การเพ่งหน้าจอหรืออ่านหนังสือเป็นเวลานาน อาจทำให้เกิดอาการตาล้า ปวดตา และเวียนหัวร่วมด้วย ควรพักสายตาเป็นระยะเพื่อป้องกันอาการเวียนหัว