เรียนอาชีวะ ดีอย่างไร ทำไมจึงเป็นที่ต้องการในตลาดแรงงาน
ปัจจุบัน “อาชีวศึกษา” หรือการ เรียนอาชีวะ กลายเป็นหนึ่งในกลไกขับเคลื่อนตลาดแรงงานมากขึ้น เพราะนอกจากจะช่วยให้ผู้เรียนได้ศึกษาหาความรู้ตามสิ่งที่ตนเองถนัดและสนใจแล้ว ยังช่วยสร้างบุคลากรเฉพาะทางในสายอาชีพต่าง ๆ ที่ตลาดแรงงานขาดแคลนหรือกำลังต้องการกำลังคนได้อีกด้วย
สำหรับผู้ปกครองหรือผู้เรียนที่สนใจ กำลังหาข้อมูลเกี่ยวกับการ เรียนอาชีวะ ว่าคืออะไร มีการเรียนการสอนแบบไหน แตกต่างจากสายสามัญอย่างไร มีกี่หลักสูตร และเป็นที่ต้องการของตลาดแรงงานจริงหรือไม่ มาหาคำตอบไปพร้อม ๆ กันได้เลย
อาชีวศึกษาคืออะไร เรียนอะไรบ้าง
อาชีวศึกษา คือกระบวนการศึกษาเพื่อผลิตและพัฒนากำลังคนในสายวิชาชีพที่จำเป็นต่อตลาดแรงงาน เช่น อุตสาหกรรม เกษตรกรรม พาณิชยกรรม การท่องเที่ยว และการบริการ ผู้เรียนจะเติบโตขึ้นเป็นบุคลากรที่มีฝีมือ มีคุณภาพตามมาตรฐานอาชีพหรือมาตรฐานสากล จนสามารถนำไปประกอบอาชีพได้ตรงตามสาขาที่เรียน อีกทั้งยังสามารถพัฒนาฝีมือและความรู้ต่อยอดไปในระดับสูง เพื่อความก้าวหน้าในสายอาชีพที่ต้องการได้อีกด้วย
การเรียนระดับอาชีวะ เป็นการศึกษาระดับมัธยมปลาย เมื่อเรียนจบในระดับชั้นมัธยมศึกษาตอนต้น ผู้เรียนสามารถเลือกได้ว่าจะเรียนประเภทสามัญศึกษา หรืออาชีวศึกษา การพิจารณาว่าจะศึกษาต่อสายสามัญหรือสายวิชาชีพ ควรมาจากความสนใจ ความถนัด และความชอบ
ความแตกต่างระหว่าง สามัญศึกษา (สายสามัญ) กับ อาชีวศึกษา (สายวิชาชีพ)
ถึงแม้จะเป็นการศึกษาระดับมัธยมปลายเหมือนกัน แต่ทั้งสองสายมีเป้าหมาย รูปแบบการจัดการเรียนการสอน หลักสูตร และเทคนิคที่แตกต่างกันอย่างชัดเจน ดังนี้
การเรียนสายสามัญ เป็นการจัดการศึกษาขั้นพื้นฐานตามที่กระทรวงศึกษาธิการกำหนดไว้ โดยมุ่งเน้นจัดการเรียนการสอนใน 8 กลุ่มสาระหลัก และกลุ่มสาระเพิ่มเติม คือ
- กลุ่มสาระหลักภาษาไทย ภาษาต่างประเทศ(ภาษาอังกฤษ) วิทยาศาสตร์ คณิตศาสตร์ สังคมศึกษา สุขศึกษาและพลศึกษา ศิลปะ และการงานพื้นฐานอาชีพ
- กลุ่มสาระเพิ่มเติมรายวิชาตามแต่ละสถานศึกษา กิจกรรมพัฒนาผู้เรียน ฯลฯ
โดยทั่วไป แต่ละสถาบันจะแบ่งสายการเรียนสามัญย่อยลงไปอีกตามความถนัดและความสนใจของผู้เรียน อาทิ สายวิทย์-คณิต สายศิลป์-คำนวณ สายศิลป์-ภาษา และสายศิลป์-สังคม เป็นต้น ซึ่งนับเป็นการเรียนการสอนที่เน้นภาคทฤษฎีมากกว่าภาคปฏิบัติ เพื่อปูความรู้พื้นฐานที่หลากหลาย นำไปสู่การเลือกศึกษาต่อในระดับมหาวิทยาลัยในคณะและสาขาที่สนใจต่อในอนาคต
การเรียนสายอาชีพ เป็นการเรียนต่อในระดับประกาศนียบัตรวิชาชีพ หรือ ปวช. เพื่อศึกษาและต่อยอดความรู้ในสายอาชีพอย่างเฉพาะเจาะจง โดยมุ้งเน้นการจัดการเรียนการสอนเป็นหมวดวิชาทักษะชีวิต ทักษะวิชาชีพ และหมวดอื่น ๆ ตามแต่ละสถาบัน คือ
- หมวดวิชาทักษะชีวิตกลุ่มวิชาภาษาไทย ภาษาต่างประเทศ วิทยาศาสตร์ คณิตศาสตร์ สังคมศึกษา และสุขศึกษาและพลศึกษา
- ทักษะวิชาชีพกลุ่มทักษะวิชาชีพพื้นฐาน กลุ่มทักษะวิชาชีพเฉพาะ กลุ่มทักษะวิชาเลือก ฝึกประสบการณ์ทักษะวิชาชีพ และโครงการพัฒนาทักษะวิชาชีพ
หลังจากจบการศึกษาระดับ ปวช. แล้ว ผู้เรียนสามารถเลือกได้ว่าจะศึกษาต่อระดับประกาศนียบัตรวิชาชีพชั้นสูง หรือ ปวส. (หลักสูตร 2 ปี) หรือจะศึกษาต่อระดับมหาวิทยาลัย
การเรียนสายอาชีพจะมุ่งเน้นไปที่ภาคปฏิบัติมากกว่าภาคทฤษฎี เพื่อให้ผู้เรียนสามารถนำทักษะที่ได้จากการเรียนรู้มาประกอบอาชีพได้จริงในอนาคต
หลักสูตรอาชีวศึกษา
หลักสูตรการเรียนอาชีวะ ประกอบด้วย 3 หลักสูตรหลัก ดังนี้
- หลักสูตรประกาศนียบัตรวิชาชีพ (ปวช.) ใช้ระยะเวลาในการศึกษา 3 ปีการศึกษา โดยรับผู้สำเร็จการศึกษาระดับมัธยมศึกษาตอนต้น (ม.3) หรือเทียบเท่า
- หลักสูตรประกาศนียบัตรวิชาชีพชั้นสูง (ปวส.) ใช้ระยะเวลาในการศึกษา 2 ปี เป็นการศึกษาสำหรับผู้เข้าเรียนที่สำเร็จการศึกษาระดับประกาศนียบัตรวิชาชีพ (ปวช.) หรือเทียบเท่าในประเภทวิชาและสาขาวิชาตามที่หลักสูตรกำหนดส่วนผู้เข้าเรียนที่สำเร็จการศึกษาระดับมัธยมศึกษาตอนปลาย (ม.6) หรือเทียบเท่า และผู้เข้าเรียนที่สำเร็จการศึกษาระดับประกาศนียบัตรวิชาชีพ (ปวช.) หรือเทียบเท่า ต่างประเภทวิชาและสาขาวิชาที่กำหนด ใช้ระยะเวลาประมาณ 3 ปีการศึกษา
- หลักสูตรปริญญาตรีสายเทคโนโลยีหรือสายปฏิบัติการ (ทล.บ.) รับผู้สำเร็จการศึกษาระดับประกาศนียบัตรวิชาชีพชั้นสูง (ปวส.) ในสาขาวิชาที่ตรงกับสาขาวิชาที่จะเข้าศึกษา ใช้ระยะเวลาในการศึกษา 2 ปีการศึกษา
สาขาวิชาของอาชีวศึกษา
กลุ่มสาขาวิชานี้ ผู้เรียนสามารถเลือกเรียนได้ตามความถนัดและความสนใจ ซึ่งประกอบไปด้วยสาขาวิชาที่สอดคล้องกับความต้องการของตลาดแรงงาน ดังนี้
- อุตสาหกรรม
ในสาขาวิชานี้จะประกอบไปด้วยวิชาเครื่องกล เครื่องมือกลและซ่อมบำรุง งานโลหะ ไฟฟ้าและอิเล็กทรอนิกส์ การก่อสร้าง การพิมพ์ แว่นตาและเลนส์ การต่อเรือ ช่างโทรคมนาคม อุตสาหกรรมยาง เมคคาทรอนิกส์ เทคนิคคอมพิวเตอร์ ฟอกหนัง ช่างเครื่องทำความเย็นและปรับอากาศ ช่างเขียนแบบเครื่องกล และเครื่องกลเกษตร เป็นต้น
- พาณิชยกรรม (ระดับ ปวช.) หรือบริหารธุรกิจ (ระดับ ปวส.)
ประกอบไปด้วยวิชาการบัญชี การตลาด เลขานุการ คอมพิวเตอร์ธุรกิจ ธุรกิจสถานพยาบาล การประชาสัมพันธ์ ภาษาต่างประเทศ โลจิสติกส์ การจัดการสำนักงาน การจัดการด้านความปลอดภัย ธุจกิจค้าปลีก และธุรกิจบริการ เป็นต้น
- ศิลปกรรม
ประกอบด้วย วิจิตรศิลป์ การออกแบบ เครื่องประดับอัญมณี ช่างทองหลวง เครื่องหนัง ศิลปะหัตถกรรม เครื่องเคลือบดินเผา การถ่ายภาพ เทคโนโลยีศิลปกรรม การพิมพ์สกรีน คอมพิวเตอร์กราฟิก ศิลปหัตถกรรมเครื่องโลหะ การออกแบบนิเทศศิลป์ เซรามิก และดนตรีสากล เป็นต้น
- คหกรรม
ประกอบด้วย ผ้าและเครื่องแต่งกาย แฟชั่นและสิ่งทอ อาหารและโภชนาการ คหกรรมศาสตร์ และการเสริมสวย เป็นต้น
- เกษตรกรรม
ประกอบไปด้วย เกษตรศาสตร์ พืชศาสตร์ สัตวศาสตร์ อุตสาหกรรมเกษตร ช่างเกษตร และเกษตรทั่วไป เป็นต้น
- ประมง
ประกอบด้วย การเพาะเลี้ยงสัตว์น้ำ การแปรรูปสัตว์น้ำ และวิชาประมงทะเล เป็นต้น
- อุตสาหกรรมท่องเที่ยว
ประกอบด้วย การโรงแรม การท่องเที่ยว เป็นต้น
- อุตสาหกรรมสิ่งทอ
ประกอบด้วย เทคโนโลยีสิ่งทอ เคมีสิ่งทอ เทคโนโลยีเครื่องนุ่งห่ม และอุตสาหกรรมเสื้อผ้าสำเร็จรูป เป็นต้น
- เทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสาร
ประกอบไปด้วย เทคโนโลยีสารสนเทศ เทคโนโลยีระบบเสียง คอมพิวเตอร์โปรแกรมเมอร์ เป็นต้น
- อุตสาหกรรมบันเทิงและดนตรี
ประกอบไปด้วย อุตสาหกรรมบันเทิง การดนตรี และการสร้างเครื่องดนตรีไทย เป็นต้น
- พาณิชยนาวี
ประกอบด้วย การเดินเรือ ช่างกลเรือ เป็นต้น
ข้อได้เปรียบของการเรียนอาชีวะ
- มีความรู้เฉพาะด้านตามที่ตลาดแรงงานต้องการ
อย่างที่กล่าวไปแล้วว่าการศึกษาแบบอาชีวศึกษามุ่งเน้นไปที่การเรียนการสอนแบบเฉพาะด้าน ผู้เรียนจะได้รับความรู้และทักษะที่จำเป็นต่อการประกอบวิชาชีพตามสาขาที่เลือก เมื่อเรียนจบชั้น ปวช. ก็สามารถออกไปประกอบอาชีพได้เลยโดยที่ไม่จำเป็นต้องเรียนต่อ ปวส. หรือมหาวิทยาลัย แต่หากสนใจอยากฝึกทักษะเพิ่มก็สามารถเรียนต่อในชั้น ปวส. เพื่อหาความรู้ต่อยอดควบคู่ไปกับการทำงานในสายที่ตนเองจบมาได้
- มี Career Path ที่ชัดเจน
บางสายอาชีพหรือบางตำแหน่งงานขาดแคลนช่างฝีมือหรือบุคลากรที่มีทักษะเฉพาะในสายอาชีพนั้น ๆ เช่น ช่างหล่อ ช่างเทคนิค ช่างทอ ช่างแต่งหน้า ช่างทำผม ฯลฯ หลายคนแม้เรียนจบปริญญาที่ตรงสาย แต่ก็ยังขาดประสบการณ์ การเรียนสายอาชีพที่มีทักษะเฉพาะสาขานั้น ๆ โดยตรงจึงเป็นข้อได้เปรียบ
- มีประสบการณ์การทำงาน
เนื่องจากการเรียนอาชีวะเป็นความร่วมมือกันระหว่างสถานศึกษากับสถานประกอบการในการให้ความรู้ ฝึกฝน และกระตุ้นให้ผู้เรียนลงมือทำจริง ผู้เรียนจึงมีโอกาสได้เรียนรู้ทั้งภาคทฤษฎีและภาคปฏิบัติ ได้ทดลองใช้อุปกรณ์จริง และได้ลงมือปฏิบัติงานภายใต้สถานการณ์จริงอีกด้วย
- เลือกเรียนได้ตามความถนัด
เนื่องจากอาชีวศึกษามีสาขาเปิดให้เรียนได้มากมาย ทั้งคหกรรม ศิลปกรรม พาณิชยกรรม ฯลฯ ผู้เรียนสามารถเลือกสาขาที่จะเรียนได้ตามความสนใจและความถนัดของตนเอง
- มีรายได้เสริมระหว่างเรียน
เพราะการเรียนอาชีวะมีชั่วโมงเรียนที่น้อยกว่า ทำให้ผู้เรียนสามารถนำเวลาว่างนั้นไปทำ Part Time หรือหารายได้เสริมเพื่อช่วยแบ่งเบาภาระของครอบครัวได้ นอกจากนี้ผู้เรียนยังสามารถนำความรู้ ประสบการณ์ และเทคนิคต่าง ๆ ที่เรียนรู้มาไปต่อยอดในการทำ Part Time ได้อีกด้วย
- เลือกเรียนต่อ ปวส. หรือ ปริญญาตรี ก็ได้
เมื่อเรียนจบหลักสูตร ปวช. แล้ว ผู้เรียนสามารถเลือกได้ว่าจะเรียนต่อ ปวส. เพื่อพัฒนาฝีมือและทักษะในสายอาชีพนั้น ๆ ให้มีความเชี่ยวชาญขึ้น หรือจะไปเรียนต่อระดับปริญญาตรีในคณะที่สนใจก็ได้เช่นกัน เพราะในปัจจุบันมีหลายสถาบันการศึกษาที่เปิดรับวุฒิ ปวช. มาศึกษาต่อเพิ่มขึ้นเรื่อย ๆ เช่น สถาบันเทคโนโลยีพระจอมเกล้าเจ้าคุณทหารลาดกระบัง มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ มหาวิทยาลัยแม่โจ้ เป็นต้น
จบอาชีวศึกษา ประกอบอาชีพอะไรได้บ้าง
แน่นอนว่าการศึกษาสายอาชีพหรืออาชีวศึกษา มุ่งเน้นการเรียนการสอนที่เกี่ยวข้องกับสายอาชีพที่เฉพาะเจาะจงและเป็นที่ต้องการของตลาดแรงงาน ดังนั้นเมื่อสำเร็จการศึกษาออกมาจึงมีแนวทางในการประกอบอาชีพที่แน่นอน ยิ่งผู้เรียนมีความสนใจใฝ่รู้ ความชื่นชอบ และความถนัด ก็ยิ่งสามารถต่อยอดทักษะของตนเองไปยังระดับสูงได้ไม่ยาก
สำหรับผู้เรียนที่กังวลว่าจบอาชีวะมาแล้วสามารถประกอบอาชีพอะไรได้บ้าง มาดูตัวอย่างอาชีพในแต่ละสาขาวิชากันว่าแตกแขนงออกไปได้มากมายเพียงใด
- อุตสาหกรรมรับราชการ ช่างเทคนิค ช่างซ่อม พนักงานขับรถ โรงงานอุตสาหกรรม โรงงานปิโตรเลียมเคมี ช่างขึ้นรูปชิ้นส่วน ช่วงควบคุมการผลิตชิ้นส่วน ช่างแม่พิมพ์โลหะ ช่างเขียนแบบ ช่างเชื่อมท่ออุตสาหกรรม ประกอบธุรกิจส่วนตัว ผู้ช่วยนักวิจัย ผู้ควบคุมสื่อสารสนเทศ วิศวกร ผู้ช่วยสถาปนิก นายช่างเทคนิค ประกอบอาชีพอิสระ ฯลฯ
- พาณิชยกรรมนักบัญชี นักการตลาด ค้าขาย พนักงานขาย เจ้าของธุรกิจ ประกอบอาชีพอิสระ เลขานุการ ธุรการ รับพิมพ์เอกสาร รับผลิตสื่อสิ่งพิมพ์ ประชาสัมพันธ์ นักวิจัย ผู้ช่วยดูแลระบบ แอดมิน พนักงานวิเคราะห์หลักทรัพย์ พนักงานภาษี นายธนาคาร พนักงานจัดการโลจิสติกส์ ฯลฯ
- เกษตรกรรมเจ้าของฟาร์ม เจ้าของสวน นักแต่งสวน นักเพาะพันธุ์พืช นักเพาะพันธุ์สัตว์ เจ้าของธุรกิจ SME โรงงานอุตสาหกรรมการแปรรูปเนื้อสัตว์ต่าง ๆ เจ้าหน้าที่ส่งเสริมเกษตร เจ้าหน้าที่ดูแลฟาร์ม เจ้าหน้าที่จำหน่ายอุปกรณ์การเกษตร นักวิจัย ฯลฯ
- ศิลปกรรมนักข่าว ช่างภาพ นักออกแบบฉาก ช่างไฟ ช่างแต่งหน้า ธุรกิจอัดล้าง ช่างตกแต่งภาพ ช่างตัดต่อวิดีโอ นักออกแบบโฆษณา ช่างปัก ช่างทอ ช่างตัดชุด นัดวาดภาพประกอบ ช่างปั้น ช่างหล่อ ช่างเคลือบ นักออกแบบเซรามิก กราฟิกดีไซน์ นักออกแบบเว็บไซต์ ช่างดูแลคอมพิวเตอร์ อาจารย์ ประกอบอาชีพอิสระ เจ้าของธุรกิจ ฯลฯ
สังเกตได้ว่า แต่ละสาขาที่เรียนแตกยอดเป็นสายอาชีพได้มากมาย ทั้งที่เกี่ยวข้องโดยตรงกับที่เรียนมา และอาชีพใกล้เคียงที่นำองค์ความรู้ไปต่อยอดเป็นอาชีพได้ ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับความชื่นชอบและความถนัดของผู้เรียนว่าจะเลือกทางเดินในชีวิตไปในทิศทางใด ตลาดแรงงานต้องการบุคลากรที่มีคุณภาพมาทำงานมากขึ้นทุกวัน หากผู้เรียนหมั่นฝึกฝนพัฒนาฝีมือและทักษะอยู่เสมอ ย่อมเป็นที่ต้อนรับในตลาดแรงงานแน่นอน
จากที่กล่าวมาจะเห็นได้ว่าการ เรียนอาชีวะ นับเป็นอีกหนึ่งรูปแบบการศึกษาที่ช่วยสร้างคน สร้างงาน และสร้างกำลังสำคัญที่จะเป็นฟันเฟืองในการขับเคลื่อนอุตสาหกรรมของทั้งในประเทศและต่างประเทศ เพราะการเรียนอาชีวะเป็นการเปิดโอกาสให้ผู้เรียนศึกษาหาความรู้จากผู้มีประสบการณ์ตรง ได้ทดลองทำจริง และได้ฝึกทักษะฝีมือจนมีความเชี่ยวชาญ เมื่อเรียนจบออกมาจึงเป็นที่ต้องการของตลาดแรงงานเป็นอย่างมาก หมดกังวลว่าเรียนจบแล้วจะตกงานหรือไม่มีตำแหน่งรองรับไปได้เลย
ดาวน์โหลดได้แล้ววันนี้ทั้ง iOS และ Android
เลือกงานที่ใช่ ใช้ชีวิตที่ชอบ ด้วยการค้นหางานที่ง่ายและรวดเร็ว พร้อมทั้งจัดการเรซูเม่อย่างมีประสิทธิภาพ ให้คุณอัปโหลด ดู และลบได้ทุกเมื่อที่ต้องการ เพลิดเพลินไปกับประสบการณ์การใช้งานแสนง่าย ด้วยระบบ AI ใหม่ ช่วยค้นหางานที่ตรงใจมากขึ้นถึง 6 เท่า
https://th.jobsdb.com/th-th/articles/%e0%b8%88%e0%b8%9a%e0%b8%aa%e0%b8%b2%e0%b8%a2%e0%b8%ad%e0%b8%b2%e0%b8%8a%e0%b8%b5%e0%b8%9e-%e0%b8%95%e0%b9%88%e0%b8%ad%e0%b8%84%e0%b8%93%e0%b8%b0%e0%b8%ad%e0%b8%b0%e0%b9%84%e0%b8%a3/
https://th.jobsdb.com/th-th/articles/%e0%b8%96%e0%b8%ad%e0%b8%94%e0%b8%9a%e0%b8%97%e0%b9%80%e0%b8%a3%e0%b8%b5%e0%b8%a2%e0%b8%99%e0%b8%a0%e0%b8%b2%e0%b8%9e%e0%b8%a2%e0%b8%99%e0%b8%95%e0%b8%a3%e0%b9%8c-4-kings/
https://th.jobsdb.com/th-th/articles/%e0%b8%99%e0%b8%b1%e0%b8%81%e0%b9%80%e0%b8%a3%e0%b8%b5%e0%b8%a2%e0%b8%99%e0%b8%ad%e0%b8%b2%e0%b8%8a%e0%b8%b5%e0%b8%a7%e0%b8%a8%e0%b8%b6%e0%b8%81%e0%b8%a9%e0%b8%b2/
https://th.jobsdb.com/th-th/articles/%e0%b9%80%e0%b8%a3%e0%b8%8b%e0%b8%b9%e0%b9%80%e0%b8%a1%e0%b9%88-%e0%b8%ad%e0%b8%b2%e0%b8%8a%e0%b8%b5%e0%b8%a7%e0%b8%a8%e0%b8%b6%e0%b8%81%e0%b8%a9%e0%b8%b2/
https://th.jobsdb.com/th-th/articles/%e0%b9%80%e0%b8%88%e0%b9%89%e0%b8%b2%e0%b8%ab%e0%b8%99%e0%b9%89%e0%b8%b2%e0%b8%97%e0%b8%b5%e0%b9%88%e0%b8%84%e0%b8%a7%e0%b8%b2%e0%b8%a1%e0%b8%9b%e0%b8%a5%e0%b8%ad%e0%b8%94%e0%b8%a0%e0%b8%b1%e0%b8%a2/
