เกร็ดความรู้บันไดหนีไฟ

คนทำงานที่อาศัยอยู่บนอาคารสูง หรือมีที่ทำงานอยู่บนตึกสูง คงได้ทำการฝึกซ้อมหนีไฟ โดยหนีออกมาทางบันไดหนีไฟอยู่บ่อยครั้งเพื่อเตรียมความพร้อมในการเอาตัวรอดได้อย่างปลอดภัยในกรณีที่เกิดเพลิงไหม้อย่างไม่คาดคิด ทราบหรือไม่ว่าบันไดหนีไฟที่ได้มาตรฐานนั้นมีลักษณะอย่างไร และก่อนที่วิศวกรจะก่อสร้างอาคารสูงเขามีกฎเกณฑ์ในการสร้างบันไดหนีไฟอย่างไรบ้าง

• อาคารสูงตั้งแต่ 4 ชั้นขึ้นไปและสูงไม่เกิน 23 เมตร หรืออาคารสูง 3 ชั้นและมีดาดฟ้าเหนือชั้นที่ 3 และมีพื้นที่เกิน 16 ตารางเมตร ต้องมีบันไดหนีไฟทำด้วยวัสดุทนไฟอย่างน้อยหนึ่งแห่ง
• บันไดหนีไฟต้องมีความลาดชันน้อยกว่า 60 องศา เว้นแต่ตึกแถวและบ้านแถวที่สูงไม่เกิน 4 ชั้น ให้มีบันไดหนีไฟที่มีความลาดชันเกิน 60 องศาได้ และต้องมีชานพักบันไดทุกชั้น
• บันไดหนีไฟภายในอาคารต้องมีความกว้างไม่น้อยกว่า 80 เซนติเมตร มีผนังทึบก่อสร้างด้วยวัสดุถาวรที่เป็นวัสดุทนไฟกั้นโดยรอบ เว้นแต่ส่วนที่เป็นช่องระบายอากาศและช่องประตูหนีไฟ และต้องมีอากาศถ่ายเทจากภายนอกอาคารได้โดยแต่ละชั้นต้องมีช่องระบายอากาศที่เปิดสู่ภายนอกอาคารได้มีพื้นที่รวมกันไม่น้อยกว่า 1.4 ตารางเมตร และต้องมีแสงสว่างให้เพียงพอทั้งกลางวันและกลางคืน
• บันไดหนีไฟภายนอกอาคารต้องมีความกว้างไม่น้อยกว่า 60 เซนติเมตร และต้องมีผนังส่วนที่บันไดหนีไฟพาดผ่านเป็นผนังทึบก่อสร้างด้วยวัสดุถาวรที่เป็นวัสดุทนไฟ
• บันไดหนีไฟ ถ้าทอดไม่ถึงพื้นชั้นล่างของอาคารต้องมีบันไดโลหะที่สามารถเลื่อนหรือยืด หรือหย่อนลงมาจนถึงพื้นชั้นล่างได้
• ประตูหนีไฟต้องทำด้วยวัสดุทนไฟ กว้างไม่น้อยกว่า 80 เซนติเมตร สูงไม่น้อยกว่า 1.9 เมตร เป็นบานเปิดชนิดผลักสู่ภายนอกเท่านั้น ต้องติดตั้งอุปกรณ์ที่บังคับให้ประตูปิดได้เอง และสามารถเปิดออกได้โดยสะดวกตลอดเวลา ประตูหรือทางออกสู่บันไดหนีไฟต้องมีธรณีประตูหรือขอบกั้น และต้องมีอัตราการทนไฟของประตูไม่น้อยกว่า 2 ชั่วโมง
• การกั้นแบ่งพื้นที่กันไฟลาม ช่องเปิดที่พื้นและผนังสำหรับงานระบบต่าง ๆ จะต้องทำ FIRE SEAL ทุกชั้น ห้องเก็บของ ห้องเครื่องไฟฟ้า / เครื่องกล โถงของลิฟต์ดับเพลิง จะต้องก่อสร้างด้วยวัสดุทนไฟได้ไม่น้อยกว่า 2 ชั่วโมง มีระบบกันควันสำหรับโถงลิฟต์โดยสาร
• มีป้ายบอกทางหนีไฟตามมาตรฐาน ติดตั้งแบบแปลนบอกเส้นทางหนีไฟให้ชัดเจนทุกชั้น มีป้ายบอกชั้น มีอุปกรณ์สื่อสารสำหรับพนักงานดับเพลิง และสิ่งที่สร้างขึ้นสำหรับติดตั้งป้ายให้ทำด้วยวัสดุทนไฟทั้งหมด

แม้ว่าในยามปกติคงไม่มีใครให้ความสนใจกับบันไดหนีไฟเท่าใดนัก แต่เมื่อถึงคราวฉุกเฉินแล้วล่ะก็ บันไดหนีไฟสิ่งจำเป็นอย่างยิ่งสำหรับอาคารสูง และวิศวกรผู้รับผิดชอบโครงการจะต้องดูแลควบคุมการก่อสร้างอย่างใกล้ชิดเพื่อให้ได้ตรงตามมาตรฐาน เหนือสิ่งอื่นใด การกำหนดมาตรฐานทั้งหลายนั้นก็เพื่อความปลอดภัยในชีวิตและทรัพย์สินของผู้อยู่อาศัยหรือทำงานในอาคารสูงนั่นเอง